“Doğu Komşuları ve Güney Akdeniz’de Siyasal ve Sosyal Değişimin Zorluklarını Anlamak”
Heybeliada, İstanbul
24 – 29 Haziran 2014
Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve Avrupa Çalışmaları Merkezi’nin 2010 yılından bu yana her yıl düzenlediği Uluslararası Komşuluk Sempozyumu‘nun dördüncüsü 24-29 Haziran 2014 tarihlerinde Heybeliada’da düzenlendi. Uluslararası İlişkiler Konseyi Derneği’nin de düzenleyici ortakları arasında yer aldığı Sempozyum’un bu yılki teması, “Doğu Komşuları ve Güney Akdeniz’de Siyasal ve Sosyal Değişimin Zorluklarını Anlamak” oldu.
Doğu Komşuları ve Güney Akdeniz bölgeleri; Avrupa Birliği, Rusya Federasyonu ve Türkiye’nin birlikte paylaştıkları ortak bölgelerdir. Her biri kendilerine özgü tarihi, siyasi, sosyo-kültürel ve ekonomik özelliklere sahip olmakla birlikte; yakınlıkları sayesinde enerji, ulaşım ve çevre gibi birçok konunun yanı sıra kimlik, kültür ve demokrasi gibi soyut konularda da sinerji oluşturma imkanına sahip bulunmaktadırlar. Doğu Komşuları; NATO ve AB üyeliği gibi yakın bağlar kurmayı hedefleyen birçok ülkeyi kapsarken, aynı zamanda Batı’yla ve kurumlarıyla arasındaki mesafe gittikçe büyüyen Rusya’nın da etki sahibi olmayı istediği bir bölge durumundadır. Güney Akdeniz ise, Arap Uyanışı başladığından bu yana yaklaşık iki yıldır oldukça hareketli bir bölge halini almıştır. Ayrıca gittikçe daha fazla bölge, 2012 yılında Barış Ödülü’ne layık görüldüğünde Avrupa Birliği’nin Norveç Nobel Komitesi tarafından vurgulanan varlık ve çalışmasından olumlu yönde etkilenmektedir: “Barış ve uzlaşma, demokrasi ve insan hakları için başarılı mücadele. Avrupa Birliği’nin oynadığı dengeleyici rol, Avrupa’nın büyük bir kısmını savaş kıtası olmaktan çıkarıp barış kıtası haline dönüştürmede yardımcı olmuştur.” Avrupa Birliği’nin geçici bir nükleer anlaşmaya varmak için İran ve uluslararası toplumun geri kalanı arasında köprü kurma başarısı; ve hükümetlerinin AB ile ortaklık anlaşması imzalamama kararı üzerine Ukraynalıların itirazına yansıyan Birlik’in yarattığı bu ilham, Avrupa Birliği’nin çekim ve potansiyelinin birer kanıtıdır.
Uluslararası Komşuluk Sempozyumu, bu değişiklikleri ve sorunları tartışmayı, değerlendirmeyi, anlamayı ve aynı zamanda bu iki bölgenin Avrupa’nın geri kalanıyla arasındaki sinerjiyi açığa çıkarmayı hedeflemektedir. Sonuç olarak Sempozyum, Siyaset ve Sosyal Değişim temalarına ve ele alınan bölgelerde bu alanlardaki zorluklara odaklanmıştır. Siyaset teması; her bir bölge ve alt bölgedeki güvenlik bağlamının yanı sıra siyasal değişimler, devrimler, ayaklanmalar, ve devletler, uluslararası kuruluşlar, devlet dışı aktörler gibi diğer bölgesel aktörlerin rolü üzerinde durmuştur. Sosyal Değişim teması da; değişimin itici güçleri, ekonomik değişim ve her iki bölgede yeni sosyal medyanın rolüne değinmiştir.Demokrasi ve Demokratikleşme temaları ise, tartışmaların arka planını oluşturmuştur. Demokrasinin ülke içi gelişimi ve demokratikleşme sürecinin iç siyaset alanındaki rolünün yanı sıra, kimlik, çoğulculuk, kültürel çeşitlilik, sekülarizm ve din gibi konular da her iki bölgedeki güncel durumu ve olası gelişmeleri değerlendirmek üzere ele alınmıştır. Bütün bu hususlar, Arizona Eyalet Üniversitesi’nden Profesör Benjamin Broome tarafından yönetilen ve katılımcıların sundukları projeleri ortaklaşa hazırladıklarıYapısal Diyalog çalıştayları boyunca tartışılmıştır.
Uluslararası Komşuluk Sempozyumu, çok kültürlü ve disiplinlerarası bir ortamda, çalışma, diyalog ve iletişim ortamı sağlayarak Doğu Komşuları ve Güney Akdeniz bölgelerinde karşılıklı etkileşim ve işbirliğini arttırmayı amaçlamaktadır. Sempozyumun hedef kitlesi, özellikle Doğu Komşuları, Güney Akdeniz, AB üyesi ülkeler ve ABD’den gelecek genç profesyoneller ve lisansüstü öğrencileri kapsamaktadır.
Uluslararası Komşuluk Sempozyumu, ulusal ve uluslararası ortak ve sponsorların destekleriyle düzenlenmektedir. Söz konusu ortak ve sponsorlar arasında, the Black Sea Trust for Regional Cooperation; Türkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği; Anna Lindh Vakfı, İskenderiye; Harvard Üniversitesi Karadeniz Güvenlik Programı; Uluslararası İlişkiler Konseyi Derneği (UİK); Kadir Has Üniversitesi; Moskova Uluslararası İlişkiler Devlet Enstitüsü – Avrupa Çalışmaları Enstitüsü (MGIMO); Kiev Open Ukraine Vakfı; Atina Uluslararası Helen ve Akdeniz Çalışmaları Merkezi (DIKEMES); Friedrich Naumann Vakfı, Hollings Center for International Dialogue, Karaköy Enstitüsü, Gürcistan Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (GISS), Viyana Uluslararası Barış Enstitüsü (IIP) ve Turkish Policy Quarterly bulunmaktadır.